Jiyan bê Pirsgirêk nabe!

Her mirov xwediyé daxwezén xwe ye. Divê ku mirov daxwezên xwe bi şêweyek baş bîne ziman û ji bo wan hewlbide. Em pir caran tenê bi lévkirina daxwezan qîma xwe tînin û dixwezin ew tişt bidû lêvkirina me biçe serî. Lê tecrûbeyên rojane nîşan didin ku daxwez wusa naçin serî. Dema mirov tiştek xwest divê wî neavéje baş guhén xwe û ji bo wî kar bike. Xebat ji bo pêkanîna daxwezê girîng e. Lê aliyekî xebatê ya derûnî ji heye. Em di van rojên nûjen de pir caran ji aliyên derûnî nahesin an jî nabînin.

Di jiyana li serê erdê de qîmet û tama daxwezan zêdetir girédayiyê hevce, ked û zehmeta mirov e. Hinek tişt ji bo domandina jiyanê divê hebin. Li ser hewcebûna wan pêwist nîne ku mirov muneqeşe bike. Lê tenê hewcebûn ji bo buhagiraniya tiştekî qîma mirov nake. Ked û zehmeta ku mirov ji bo destxistina wî tiştî xerc dike jî girîng e.

Hinek kes dixwezin her tiştên ku ew dixun û vedixun zêdetir tamê bigirin. Lé nizanin ku ked û zehmeta ji bo destxistina wan tiştan jî li ser tama wan xwedî bandor in. Mirovên dixwezin li derudora wan durist û paqij bin, divê para xwe jî bînin ber çavan. Dema mirov mesûliyeta xwe zanî û li hember qiréj û neheqiyé derket jiyana xwe watedartir dike û guhertinan kêf û zewq digire.

Belê, jiyanek bi mesûliyet jiyanê watedartir dike. Dema haya mirov ji mesûliyetên wî tunebû ji jiyana wî jî nabe. Mesûliyet mirovan hayîdar dike. Mirov çiqas hayîdar be, weqas jî biderd dibe. Heta mirov biderd nebe bi dû dermanan nakeve. Bi dû ketin ji bo destxistiné hewldan e, di cîhé xwe de rabûn e, zehmet kişandin e, ji sedeman re karketin e.

Bi şoreşa sanayiyê/pêşesaziyê re li serê erdê îmkanên/derfetên însanan zêde bûn. Bi pêştveçûyîna teknîkî re pir derfetên nû derketin holê û hîn jî berdewam in. Lewma pir kesan hêvî kir ku kêmasiyên jiyana li serê erdê bi van derfetên nû çareser bibin û jiyanek asan ji her kesî re ava bibe. Lewma rewşenbîrên dema nûjen ji mirovan re soza bihuştek li rûyê erdê dan. Wan bawer kirin ku bi destxistin û péştvexistina teknîké re derfeta jiyanek asan a mîna jiyanek gor salixdanên bihuşté li serê erdê mimkûn bibe. Lé wusa nebû. Mirov dikare di vî warî de curecur şiroveyan pêşkeş bike. Her şiroveyek dibe ku rastiyeke derbixe holê. Lê dîsa jî mijar bi temamî nikare bê ravekirin/îzahkirin.

Di vê çarçoveyê de dixwezim bala we bikişînim li ser noxteyeke. Tecrûbeyén rojane nîşan didin ku însan li gor jiyana li seré erdé tu car nikare demek dirêj ji sedî sed jiyana xwe razî bibe. Mirov di mercên herî baş de bije jî bi dû demeke re hewcedariya guhertinan dibîne. Her guhertin hewldanek e. Divê mirov bi hewldanan zehmeté bikişîne ku tam û zewqa bi dû zehmeté re derdikevin holé bihese û bije. Va qeydeyek bingeha domandina jiyana li serê erdê ye.

Dema em vê rastiyê bi gotinek din bînin ziman, dikarin wusa bibêjin. Li serê erdê jiyanek asan a mîna bihuştê ji aliyê teorîk ve mimkûn be jî ji aliyê pratîk ve nemimkûn e. Pirsgirêk parçeyek jiyanê ye. Pirsgirêk ji bo hewldan û têkoşînê piwist e. Lewma mirov dikare bibéje ku pérsgiréka mirovén bé pirsgirék, tunebûna pirsgirékén wan e. Ango jiyan bé pirsgirék nabe û tékoşîna ji bo çareserkirina pirsgirékan jiyané watedar dike. Dema mirov ji pirsgirékén xwe re mijûl nebe, ewê bi pirsgirêkên kesén din re mijûl be. Lewma di vê dema nûjen de desthilatdar bi raya medyayê pirsgiréken xwe pêşkeşî mirovan dikin û dixwezin zêdetir kes li wan xwedî derbikeve. Ew bi vê şêweyê mirovan dixin bin bondora xwe.

Dema mirov ji pirsgirêkên xwe xwedî dernekevin û bi çareseriya wan re mijûl nebin ewê di demek kin de ji aliyên desthilatdaran ve werin dorpeçkirin. Êdî ev kes derhiş mijûlkerê pirsgirêkên desthilatdaran in.

Stuttgart, 17.02.2019

EŞQ Û ŞIK

Bi salan bû çîrokvana/ê min ji min re çîrokên biratiyê dirist û tewnên rengareng dardixist. Hişê min di cîh de, çavên min vekirî bûn. Lê dîsa jî min pir tişt nedidît, nedibihîst û tênedigihîşt. Ji ber ku ez bi eşqa çîrokên wê/î hatibûm dorpeçkirin. Lewma tê gotin ku “eşq mirovan kor dike.” Eşq tişteke pir bedew e. Ji ber vê bedewîtiya wê mirov pir caran hişê xwe wenda dike û dibe dîn û dur.

Di jiyanê de derî rastiya jiyanê her tişt zû û dereng bi dawî ye û bandora xwe wenda dike. Dema dilê min êdî bi çîrokan qîma xwe nekir û hayîdarê rastiya jiyanê bû, bandora eşqa çîrokan a li ser min ji holê ra bû. Baweriya min a bi biratiyê re bi biratiyek xapînok hat kuştin. Di vê rewşê de ez şilf û tazî bi xwe re mam. Dilê min ê şikestî nerazîbûna xwe ji min re diyar kir. Îcar jî di cîhê eşqa çîrokan de şikekî zêde di hiş û dilê min de cîh girt û hemû laşê min da ber xwe.

Nizanim tiştek wusa gelo hat serê we an na?! Lê xwezî tiştek wusa nehata serê min. Çîrok û tewna rengarenga ne rast ji mirov re çiqas xapînok bin, şikên bêserûbin jî weqas xapînok in. Şik mîna jenga ku bi hesin dikeve, hêdî hêdî mirovan dorpeç dike û dihelîne, bi demê re dike dîn û dur. Di vî warî de eşq û şik birayên hev in. Lewma lazim e ku mirov ji xwe re rêyek navîn bibîne. Rêya navîn rêya herî li nêzik a rastiya jiyanê ye.

Li ser rêya navîn mirov carna tama eşqê, carna jî giraniya şiphê dije. Lê xwe ji wan nade dorpeçkirin. Di demekê şund de dizivire li ser rêya xwe û gor hêviyên xwe xeyalên xwe yên paşerojê vediçine û dihune. Daxwezên xwe yên rojane her dem li ber çavan digire. Dizane ku dîwarê ku digihîne hêvî û daxwezan bi kevirên piçûk ên ji kirin û serpêhatiyên jiyanê tê lêkirin, rê û dirbên dirêj bi gava yekemîn a piçûk dest pê dike û bi gavên berdewam ên piçûk qut dibin.

Ji jiyanê têgihîştim ku jiyan bê eşq û bê şik nabe. Lê eşq û şik a bêserûbin mirovan dîn û dur dike.


Stuttgart, 04.02.2019